Acompañando las estrategias propias de manejo, control del territorio y los recursos naturales

Watiqmanta qankunawan, qhichwa qallunchikpi ñawirina, yacharina, parlanarikuna, riksinarikuna. Comunidadespiqa may chhika qhapaq kayninchisqa tiyan, chay kawsayninchikmanta kay kutipi sik'irisun awaykunata. Añaskitu puriskiriqa ch'usarirqa jaqay alturas Raqaypampa, chiri jallp'akunaman (prov. Mizque).

Q feriapaq wakichikusanku 29052014 jpgChaypi, ñaraq qhari runas, warmi runas, wawas imaqa may k'achitutapuni awaq kaswanku, siraq kasqanku, p'achankuta ruwaq kasqanku, saltaspi qhawarinchis tukuy laya t'ikitas, uywas, saras ima awasqaspi karichkan, chaykunamanta kay kutipi yachachrisun.

Central Regional Sindical Única de Campesinos Indígenas Raqaypampa (CRSUCIR) chantá Instituto Socioambiental Bolivia wakichirqanku Feria Artesanías nisqata. Kaymanri may chhika runa masi awasqasninkuta, sirasqasninkuta rikurichinapaq aparimurqanku. Sucentrales Laguna Grande, Santiago, Salvía, Molinero, Raqaypampa ima qhari, warmi organisasqas p'achankuta, culturankuta feriaman q'ipirimurqanku.

Runa masikunawan may sumaqtapuni parlarikurqayku, awaykunaqa kawsayniyku ukhumanta, nuqayku kikin p'achaykutaqa ruwakuyku, warmikuna awanku, qhari runas siranku, nispa willariwarqayku. Ñawirina.

Q telarniyuq feriaman jamurqani 29052014 jpg

Pollera watu aswan difícil ruway

Arminda Rodríguez 18 años, sindicato Laguna Grande: "Awani chunpita, semanapi tukuni, ch'uspata killapi awani, llikllataqa iskay killapi, tullmatari semanapi ruwani. Nuqa awani chunka suqtayuq wataymantapacha, sapallaymanta, qhawaspalla yachakurqani. Pollera watu ruway, aswan difícil, kayqa león lastro saltayuq, cuestan 200.- bolivianos. Awarisaq rikunaykichispaq, kaykunaqa wich'ukata, illawa, wich'uña, makisniytaq pallaririchkan".

Kayqa Chusi caballoman carnavalpi churanchik

Avelina Caero, 42 años Laguna Chica: "Feriaman apamuni, chunpi, poncho, estalla, phullu, pollera, corte, chusi animalpaq, carnavalpi caballuman churanchis, pollera watuta aswan unaypi ruwani, lanata rantina. Nuqa awani 16 wataymanta qhawaspalla yachakuni".

Pollera ruwanamanta

Catalina Fernández, 37 años, Laguna Grande: "Pollera ruwanapaqqa, allin millmitamanta, jatuchiqmanta ch'uwitallata, llusq'ituta phuchkakun; yanitata aroma polvitowan tiñinchis, sapitanta ch'uwitallata qhiwinchis, chaymanta qhari runas awanku, lanawan bordanku, awasqa chamuwaptin, nuqa tiñini, chaymanta watunta awani, chayta sirani, churakunipacha, kay p'achataqa sapa p'unchay churakuni, mawk'ituspis tiyapuwan, costumbreta mantienesani.

Chumpi awani may chhika saltasniyuqta

Q telareswan jamurqanku 29052014 jpg"Kay chumpipi kay saltas karichkan caballos, cóndor, wawitas, p'isqitus, t'ikitas, wallpitas, llamitas puñuchkan, kimsa lluqallas aysarinasqas karichkanku, kay chunpitaqa qhari runay churakunqa. Ruwallanitaq pollera watuta, ancha trabajo, misi lastru saltitayuq, kayqa león lastro ima, kayqa phullu, q'aytu puritumanta, colorsitusninta tiñini, ch'uwitapi ninchis, chay aqha qunchituman yakitu jich'aykuspa, chaypi colorcitusta tiñini".

Wawas estudiopi kaspa qunqapuchkanku

Q phullu llanulla kayqa 29052014 jpg"Wawasman yachachiyta munani, estudiopi kaspa pisita practicasanku, estudio tukusparaqchá amañanqanku, chinparinkuñapuni, awarinkuñapuni. Nuqa awayta yacharqani, pusaq wataymantapacha, mamitay yachachiwarqa, uña saltitasllata, moda rikhurimun, chayta rikuspa awallaykuña á, pantarquptiy mamay kay k'aqllanawan makiypi waqtawarqa, chaymantapacha aswanta awarirqani".

Q pantalonta sirasani 29052014 jpgQhari runasqa maquinawan sirayku

Claudio Arévalo: "Kay feriamanqa sapay jamusqani, waqkuna yachanku, nichá jamuyta munarqankuchu, nuqa unaymantapacha amañani, qhawaspalla yachakuni, 450.-, 350.- sirachikuy cuestan, kay bordadoqa sayasti kayqa, kayri chhirqita. Warmikunapaq pollerataqa lanallawan siranchis, sach'itasta ruwani, munasqankuman jina k'utupuni. Q Gualberto Albarracín tinkata jaywarisan 29052014 jpgQharikunapaq pantalón 1100.- valen, chalecon 200.- valen, chaqueta valen 800.- Culturata mana chinkachinapaq sirallanipuni, waqkuna karinkupuni, mana sirankuñachu, nuqapis wawayman yachachisaq, culturata mana chinkananchu tiyan, jóvenes amañananku kanman".

Feria tukukuptinkamari, atipaqkunaman t'inkas jaywarikurqa, planchas, mesas planchanapaq, ñawpaq t'inkari uk máquina siranapaq karqa, Laguna Grandemanta atiparqanku, chaypi sumaq awaqkuna kasqankurayku. 

Chaylla kanman kay kutipi, waq kutikama.

Visto 2824 veces Modificado por última vez en Jueves, 31 Julio 2014 19:17
Compartir esa articulo

Sobre el Autor

CENDA

CENDA es una institución sin fines de lucro que acompaña las estrategias propias de manejo y control del territorio y recursos naturales. Comparte nuestros contenidos y síguenos en nuestras redes sociales para estar al tanto de nuestras actividades.

Sitio Web: cenda.org/joomla30
Inicia sesión para enviar comentarios