Kay Instituto de Lengua Cultura Nación Qhichwapaq nisqa “Tomás Katari – Kurusa Llawi” sutin. Qhichwa parlayqa culturanchis, kallpachana tiyan. Qhichwaqa simiqa mana parlasun chayqa chinkariyta atin, chayrayku wawakunawan uñitamantapacha parlarikuna.
Bolivia llaqtapiqa 36 Naciones Indígenas Originarias kanku, sapa ukninpata tiyapun rimaynin, chayta Bolivia suyupiqa t’ikarichina tiyan.
Instituto de Lengua y Cultura Quechua raymicharikun
Pasaq tawa p’unchay agosto killapi runa masis tantarikuspa karqanku Centro Misionero Maryknoll wasipi, chimparimurqanku yachachiqkuna jatun yachay wasi UMSS (Universidad Mayor de San Simón) nisqamanta, jinallataq waq instituciones, kay qutuchakuypi qhawarirqanku imaynata ñawpaman apasunman qhichwa simita.
Instituto Maryknoll wasipi qhichwa rimaymanta t'ukurichkanku
“Khuskamanta qhichwa simita kallpacharina”
Tata Gualberto Quispe, jatun kamachiq kay Instituto de Lenguas y Cultura de la Nación Quechua (ILCQ) nisqamanta willariwanchis kay qutuchakuymanta. “Llank’ay wasikunamantapacha imaynatataq t’ukurichkanku kay qhichwa simimanta, imaynataq qhawayninku kachkan paykunaq rikuyninkumantapacha, qhichwa allin kallpachasqa kananpaq, ichas ancha llawchi, manachay llank’anaraqchu kanman kallpachanapaq, chay munaynin karqa kay qutuchakuypata. Yachasqanchisman jina siminchisqa ichas kawsarichkan mana atiyninman jinachu, chaytaqa astawan kallpachana tiyan, astawanraq mirachina tiyan, chay wasikunamantapacha khuskacharikuspaqa yuyaykunata jaywanarikuspa, yuyaykunata sut’incharikuspa atisunchisman khusqamanta qhichawa simita kallpachayta”.
“Sapa p’unchay qhichwapi parlana, mana chinkapunanpaq”
Raúl Arnés, qhichwa simita yachachik UMSS yachay wasipi nirqa: “Nuqa tapukuni imatataq yachachisaq, imaynatataq yachachisaq, imapaqtaq yachachisaq. Tiempo mana alcanzanchu, sapa semanapi kimsa periodota quwayku, chaykunapitaq kan feriados, paros killa tukukapunña. Chay jatun llakiy. Bolivia suyupi qhichwata chaqrusqata parlanku, chayqa mana allinchu astawanpis uk perjuicio, nisunman mana kanchu comunicación qhichwapi sapa p’unchay, sichus jinallapuni kanqa chayqa, qhichwa rimay chinkapunqa, mana chinkananpaq, sapa p’unchay qhichwa simipi parlarinanchis tiyan.
“Qhichwa simiqa mana ayllullapaqñachu kanan tiyan”
Mama Julieta Zurita llank’an qhichwata yachachispa jatun yachay wasipi nin: “Qhichwa rimay rikhurinan kasan Yachay Wasikunamanta, educación chaymanta medios de comunicación: radio, televisión, prensa escrita chaymanta llank’anallataq puquchiykunamanta chaykunawan purichisunchis qhichwa rimayta, ichachus kaymanta chunka wataman qhichwa siminchis jap’isqa kanman tukuy niqpi, qhichwa siminchis mana ayllullapaqñachu kanan tiyan, qhichwa simi kawsanan tiyan tukuy niqpi”.
Ajinata parlarirqanku qhichwa rimay purichinapaq, jinallataq jamuq killapi tantakunqanku kimsa suyukunamanta, chimparimunqanku Guaranis, Yukis, Yurakares chaypi parlarinqanku imaynatataq qhichwa simi parlakuchkan Bolivia suyu. Chay qutuchaypi rikuchinqanku tusuykunata, takiykunata ima. ¡Qhallalla Instituto de Lengua y Cultura Quechua!
Escrito por: CENDA
