Acompañando las estrategias propias de manejo, control del territorio y los recursos naturales

Yachayninchikta Kallpachaspa: “WATHIYA RUWARIKUNA, UQHARIY TIEMPOPI”

Periódico “Conosur Ñawpaqman” Norte Potosikama chimparirqa, yacharinapaq, qhawarinapaq, imaynatataq wathiya ruwakun, ima puquykunamantataq wathiyaspa kanku.

Wathiyata cosecha qallariymanta, cosecha tukukunankama ruwarikunku. Mayo killamanta, agostokama wathiyanku, kay puquykunamanta; papa, chhuclu, habas, oqa, iscariote. Campopiqa puquchisqankuta mikhunku.

 

AJINATA RUWARINCHIK WATHIYATAQA:

 

UK. Tantaykuna uk q´ipi llant´ata.

 

ISKAY. K’urpata, manachayri rumita tantamuna, jatunpaqchu, juch´uypaqchu, chayman jina.

 

KIMSA. Qallarina hornota ruwayta, ñawpata thaqsita ruwana, muruq´u wasipaq jinata, muyuta punkuntinta pirqana, wiñachina k’urpawan, rumiwan pirqaspa, chaymanta tukuchina. Pirqanallapuni puntanpi juch´uyyachinakama tukuchinapaq.

 

Whatiya Elsa3

 

TAWA. Chaymanta horno ñapis tukusqaña kaqtinri. Inqhanapaq jap´ichina ichhuwan, llant´awan ninata, chaymanta nina ñapis jap´isqaña kaqtin, inqhana llant’awan hornota pukita parinankama.

 

PHICHQA. Puquykunata wakichina, munaspaqa t’aqa t’aqata, manachayri piqtuta, chayqa sapa ukmanta.

 

SUQTA. Chaymanta horno pariña kaptin, puquykunata winaykuna, ñawpata iscariote, qhipanta papa patanpitaq chhuqllu, patanpi habas, patanpi uqa.

 

Whatiya Elsa6

 

QANCHIS. Chaymanta hornota allillawan urmaykuchina, horno k’urpamanta kaqtin rumiwan takakipana, chay tukuy ima churasqata ama ñut´ukunanpaq jina, sumaqta jallp’awan qhataykuna, mana saman lluqsinanpaq; ajinata saqina chayanankama. Rumimanta horno kaptinri alliwan urmachiytawan, q´umir sach´awan patampi qhataykuna, chaymantaq patanman jallp´awan allinsitunta p’anpaykuna, mana samana lluqsinampaq.

 

PUSAQ. Chaymanta, wathiya chayananta, suyana tawa chunka phichqayuq chininitallata (45 minutos).

 

Whatiya Elsa8

 

Ajinamanta wathiya ruwaytapis yacharinchiq, kay Norte Potosí chiqakuqmantapacha, provincia Chayanta, Pocoata comunidad Suki. Chaqra patapi tiyakuyqa may ancha sumaq, ajinata wathiyata mikhukuspa chhaqra puquy pachapiqa kawsakuyku.

 

Whatiya Elsa11

 

Kay qillqasqa Periódico Conosur Ñawpaqman Nº 177 (Noviembre, Diciembre 2020 wata)

 

Kayta apachimun: Elsa Calani Ramos-UNSXX.

Allinchan qhichwa qillqasqata: Julia Román M.

 

 

Jr.

Visto 1275 veces Modificado por última vez en Viernes, 04 Junio 2021 18:46
Compartir esa articulo

Sobre el Autor

CENDA

CENDA es una institución sin fines de lucro que acompaña las estrategias propias de manejo y control del territorio y recursos naturales. Comparte nuestros contenidos y síguenos en nuestras redes sociales para estar al tanto de nuestras actividades.

Sitio Web: cenda.org/joomla30
Inicia sesión para enviar comentarios